Wednesday 9 January 2013

Adat Berumah Nyerangkong Penti Pemali,Atur Pendiau Enggau Ulah Rumah Ranjai


  1. Nyekang ka rumah nya mali, mali ka rumah angat. Reti nya nginsor buka rumah ari pamesai iya ke lama enti rumah lama apin darumpang dulu.
  2. Nikup ka pemesai buka rumah enda tau, mali enggai betuboh.
  3. Ngangkat ka peninggi rumah enda mali.
  4. Rumah baru enda tau digaga ba tanju rumah lama, nya benamatebak sengkilu, mali rumah angat.
  5. Ba ujong rumah lama enda tau ngaga rumah baru, nya benamalayar daun, rumah deka angat.
  6. Rumah baru enda tau digaga ari ili rumah lama enti iya enda digaga dua rantau dua lubok ari ili. Semak ari nya, nya ke benama mandi daki. Pemali iya, kitai deka mati orang ke tuai megai pengawa rumah panjai.
  7. Ngaga rumah beseberai enggau rumah lama enda tau laban iyabejengok pendai, mali rumah angat.
  8. Enti berumah kili, burong dikena kitai nendak kanan sikoenggau nendak kiba dua iko.
  9. Leboh nganjong tambak burong ngagai tanah endor berumah, dulu kitai ngiga nendak kanan dua enggau nendak kiba siko, udah nya baru ngerembang.
  10. Tiga bulan udah ngerembang, ramu enda tau enda nuntong ba endor ka deka alai berumah. Enti ramu enda nuntong leboh dalam kandang nya, orang nya deka salah ngelaban adatbalang rembang. Kena ukom babi siko, Sigi panding ambi ka sangkar babi , nyabor tudoh ambi ka kering samengat.
  11. Enti orang udah nuntong ka ramu ba putting setak, lalu iya enggai agi dia, lalu deka pulai ka puting setak meraka ramu orang, enda tau enda meri genselan manok siko, besi sabilah ka kering samengat. Tu dikumbai nyunggah ka ramu.
  12. Enti tiang udah nuntong lalu enda dientak ka lepas tiga bulan, nya ngelaban adat balang entak. Ukom babi siko, sigi panding ka sangkar babi, lalu duku sabilah ka kering samengat.
  13. Enti tiang udah dientak lalu enda dikebat dalam kandang 3 bulan, nya ngelaban balang kebat ke dikumbai meragai tiang. Ukom babi siko, sigi panding ka sangkar babi, duku sabilah ka kering samengat.
  14. Enti udah dikebat lalu enda ditiki atap lepas 3 bulan, nya dikumbai rangkah rumah. Ukom genselan enggau babi siko, sigi panding ka sangkar babi, nyabur tudoh ka kering samengat.
  15. Enti udah diatap tang enda diwan nya naju ka rumah enti lepas 3 bulan. Ukom genselan enggau babi sepa siko, sigi alas ka sangkar, nyabur sabilah ka kering samengat.
  16. Enti rumah udah diatap, tang enda digaga ka dapur enggau para tauka enti dapur udah digaga, iya enda tau enda alai berapi tiap anak bulan. Enti enda pia, kena ukom manok siko enggau duku sabilah. Tang enti orang bisi sakit laban dapur enda dipandok ka, orang ka bepenyalah nya kena tunggu babi siko, sangkar sigi panding lalu kering samengat duku sabilah.
  17. Enti orang sakit lalu mati laban bisi dapur enda ditungkun ka dalam rumah panjai nya, iya ke bepenyalah nya kena tunggu babi sepa, sigi alas ka sangkar, nyabur tuduh sabilah kena ngering ka samengat. Tu dikumbai tungkal.
  18. Enti orang diri sabilik belaya begagai meraka ruai orang, mai besi tauka kayu, orang nya salah kena ukom sigi alas.
  19. Enti orang belaya lalu mantap sabang orang ke enggau belaya, enti nya sabang gawai burong, kena ukom sigi alas, genselan enggau babi sepa, nyabor sabilah ka kering samengat. Enti nya sabang gawai umai tauka sabang gawai batu iya kena salah sigi alas, babi siko, nyabur tudoh sabilah.
  20. Enti orang bisi ningkil ka antu pala ari bengkong nadai kabuah, penyalah nya diukom enggau babi siko, sigi panding ka sangkar babi enggau duku sabilah ka kering samengat.
  21. Enti rakup laboh enda tau enda genselan ngena manok siko.
  22. Enti orang bisi mati ari luar rumah, bangkai iya ditiki ka rumah ngena babi siko, sigi panding ka sangkar, sabilah nyabur tudoh ka kering samengat. Enti iya temuai tauka kuli mati ba rumah kitai, nya benama tinggang bangkai. Genselan siko babi, sigi panding ka sangkar babi, sabilah nyabur tudoh ka kering samengat. Enti iya disengai ba ruai kitai, sasingkap pinggai ambi ka anchau tikai, panti gelegar bari skayu. Enti tiki sentubong genselan babi siko, sabilah duku ambi ka kering samengat. Enti singgah bangkai, genselan enggau babi ke udah tumbuh taring. Enti ngena babi indu, enda tau enda ngena iya ke udah sakali sepa, sigi alas ka sangkar, laban iya ukai empu rumah.
  23. Enti orang terap ba rumah kitai laban lubang tauka sawang enda dialit ka, orang ke bempu ruai nya deka kena ukom sauta lalu di iring manok siko. Enti orang telih, ukom ditambah ka enggau pinggai sasingkap ambi ka sakap darah, kering samengat duku sabilah.
  24. Enti orang bekerik mansa ruai orang, kena tunggu sigi panding, genselan enggau manok siko. Enti rumah bisi ngulit angkat orang bisi bagendang mansa rumah, rumah orang ka bagendang nya kena tunggu sigi panding.
  25. Enti orang bisi perau, tauka buah, tauka utai ditupi kena bunuh pangan, iya ke empu utai rusak lalu muchau nyumpah orang ke dirumah nya bejalai niti rumah, iya kena tunggu sigi alas, genselan enggau manok dua iko, dua bilah duku ambi ka kering samengat. Penyalah orang ti ngerusak serta munoh utai nya endang tau didakwa ka iya ba tuai rumah.
  26. Enti orang bisi ngandong ngampang lalu enda dipansut ka apai-indai iya, enti orang bukai nyau ngelala kandung, iya diasoh dulu munoh manok ambi ka gadai, awak ka kandung iya chelap, enggau enti orang bisi sakit kena pandang kandung nya, tau gerai. Udah apai-indai nemu orang enggau anak sida beleman, nya baru nuntong ka kandong. Rumah enda berat agi laban hal nya, laban manok gadai udah dibunoh.
  27. Udah lelaki enggai diambu, indu enda tau enda munoh manok dua iko kena mansut ka ampang. Darah disadong ngagai rumah orang ti udah ditiki indu nya sakumbang iya udah ngandong. Bangkai manok tu enda tau diempa, buai ka ai – mali lungau.
  28. Enti rumah bisi belian, rumah nya enda tau enda digantung ka tambai. Enti temuai datai enda iboh ka tambai, iya deka kena tunggu orang ke empu pengawa nganti tambai manang. Reti nya nganti adat manang.
  29. Enti orang bisi najar kayu semak rumah orang, pengawa nya dikumbai nyakap rumah orang. Adat tu sigi panding, manok siko enggau kering samengat.
  30. Enti nemu utai orang enda ingat tauka berayan ba jalai beri ngagai orang ke empu. Enti enda, udah nya temu orang ngelalai ka utai tu, iya ngaki pulai sigi jabir.

No comments:

Post a Comment